Przekładniami mechanicznymi nazywają się mechanizmy służące do przenoszenia energii, co zazwyczaj połączone jest ze zmianą prędkości i odpowiednią zmianą sił lub momentów, czasem również ze zmianą charakteru ruchu.

Odpowiednikami przekładni mechanicznych są przekładnie elektryczne, hydrauliczne lub pneumatyczne. Do przenoszenia energii na niedużą odległość korzystniejsze są na ogół przekładnie mechaniczne jako tańsze i odznaczające się większą niezawodnością oraz sprawnością.

Do przekształcenia równomiernego ruchu obrotowego na nierównomierny lub przerywany ruch obrotowy, na ruch wahadłowy lub posuwisto-zwrotny, albo na odwrót, służą różnego rodzaju mechanizmy: dźwigniowe, krzywkowe, korbowe, jarzmowe, śrubowe, zębatkowe, zapadkowe itd. — omawiane w teorii mechanizmów.

Przekładnie mechaniczne najczęściej stosowane są do przenoszenia równomiernego ruchu obrotowego, który w napędach maszyn jest najpopularniejszy, ponieważ straty energii są przy nim najmniejsze. Takim właśnie przekładniom poświęcony jest niniejszy tom PKM.

Potrzeba wprowadzenia przekładni pomiędzy silnikiem a maszyną roboczą lub jej elementem podyktowana jest wymaganiami funkcjonalnymi, konstrukcyjnymi lub gospodarczymi. Bezpośrednie powiązanie silnika z elementem napędzanym jest w wielu przypadkach utrudnione, ponieważ wymagane obroty elementu napędzanego nie pokrywają się zazwyczaj z optymalnymi obrotami silnika, silniki niskoobrotowe natomiast są ciężkie i kosztowne. Wiele maszyn wymaga regulacji obrotów w szerokim zakresie, podczas gdy dla silnika jest to niemożliwe lub nieekonomiczne. O potrzebie wprowadzenia przekładni decydują często: wzgląd na rozwiązanie konstrukcyjne całości maszyny, bezpieczeństwo pracy, wygoda obsługi, potrzeba rozdziału lub zbierania mocy, czyli przenoszenie napędu z jednego wału na kilka lub z kilku na jeden itd.

Przekładnia mechaniczna składa się z dwóch lub więcej kół stykających się ze sobą łub rozsuniętych i opasanych wspólnym cięgnem. Powiązanie między kołami lub kół z cięgnem może być kształtowe (przez zazębianie się) lub cierne. Zasadnicze typy przekładni mechanicznych przedstawiono na rysunku.

Rozróżnia się przekładnie zależnie od:
— liczby kół: dwu- lub wielokołowe;
— liczby wałów napędzających i napędzanych: pojedyncze — z jednym walem napędzającym i jednym wałem napędzanym lub złożone - z więcej niż jednym wałem napędzającym lub napędzanym;
— wzajemnego ustawienia osi wałów: równoległe, kątowe lub wichrowate;
— ruchu osi kół: zwykłe — o nieruchomych osiach kół, lub planetarne (obiegowe) — w której część kół (tzw. satelity) ma osie ruchome;
— wartości przełożenia (stosunku prędkości wału napędzającego (a) do wału napędzanego (b): zwalniające — lub przyspieszające;
— możliwości zmiany przełożenia: o stałym przełożeniu albo o zmiennym przełożeniu (skokami lub w sposób ciągły);
— możliwości zmiany kierunku napędu: niesamohamowne — umożliwiające zmianę kierunku napędu lub samohamowne — nie dopuszczające do zmiany kierunku napędu;
— możliwości zmiany kierunku obrotów wału napędzanego przy zachowaniu kierunku obrotów wału napędzającego: nienawrotne — bez możliwości zmiany kierunku obrotów lub nawrotne — umożliwiające zmianę kierunku obrotów wału napędzanego;

Przekładnie złożone rozróżnia się zależnie od:
— ustawienia przekładni pojedynczych: wielostopniowe — z szeregowym ustawieniem przekładni pojedynczych lub wielorzędowe — z równoległym ustawieniem przekładni pojedynczych;
— liczby wałów napędzających i napędzanych: rozdzielcze — z jednym wałem napędzającym i dwoma lub więcej wałami napędzanymi lub zbiorcze — z jednym wałem napędzanym i dwoma lub więcej wałami napędzającymi.

Każdy z wymienionych rodzajów przekładni może mieć szereg odmian konstrukcyjnych, które są omawiane w dalszych rozdziałach.