Niezawodność i trwałość są pojęciami zasadniczo różnymi, jednakże istnieje między nimi określona zależność. Wiadomo na przykład, że w miarę zużywania się elementów maszyny skuteczne jej działanie staje się coraz bardziej zawodne.

Niezawodność i trwałość jest przyjmowana jako jedno z głównych kryteriów oceny wartości użytkowej i poziomu technicznego produkowanych współcześnie obrabiarek. Niezawodność i trwałość obrabiarki zależy w równej mierze od rozwiązania konstrukcyjnego, jakości wykonania i warunków użytkowania.

Z punktu widzenia niezawodności i trwałości części i zespoły wchodzące w skład obrabiarki można podzielić na naprawialne i nienaprawialne (części i zespoły zamienne).

Do naprawialnych zalicza się te części i zespoły, których naprawa po uszkodzeniu lub dojściu do określonego stanu zużycia granicznego jest możliwa i uzasadniona ekonomicznie. Do tej grupy należą: prowadnice, stoły, imaki narzędziowe, wrzeciona, wały, koła pasowe, silniki elektryczne i hydrauliczne, pompy, zespoły sterowania hydraulicznego itp.

Do nienaprawialnych zaliczamy części i zespoły, których naprawa po uszkodzeniu lub dojściu do określonego granicznego stanu zużycia jest technicznie niemożliwa, bądź nieopłacalna (koszty naprawy przewyższają koszt nowego wyrobu). W grupie tej można wymienić łożyska toczne, koła zębate (z uszkodzonym uzębieniem), wszelkiego rodzaju uszczelnienia oraz dużą część elektrycznej aparatury sterującej (lampy elektronowe, oporniki, przekaźniki, łączniki drogowe itp.). Zgodnie z instrukcjami remontowymi [17] do części zamiennych zalicza się części szybko zużywające się (w okresie od 6 miesięcy do 1 roku), wymieniane w okresach międzyre-montowych przy dokonywaniu napraw przeglądowych. Części takie powinny być określone w dokumentacji techniczno-ruchowej obrabiarki.

W rozumieniu teorii niezawodności uszkodzeniem nazywamy zdarzenie polegające na utraceniu przez wyrób stanu zdatności, tj. możności skutecznego wykonywania wyznaczonych mu funkcji wynikających z określonego jego zastosowania. Zależnie od przyczyn uszkodzenia mogą być początkowe, nieoczekiwane i starzeniowe.

Niezawodność jest właściwością wyrobu (elementu, zespołu, całej obrabiarki) polegającą na wykonywaniu przezeń wyznaczonych mu funkcji zgodnie z założonymi wymaganiami, w ciągu danego czasu i określonych warunkach. Niezawodność wyrobu jest uwarunkowana poprawnością działania, naprawialnością, zachowawczością i trwałością jego elementów składowych.

Poprawność działania jest właściwością wyrobu polegającą na zachowaniu zdatności w ciągu określonego czasu bez wymuszonych przestojów. Dla wyrobów nienaprawialnych, a także wyrobów, dla których ze względu na wymagania bhp uszkodzenia są niedopuszczalne, wskaźnikami poprawnego działania mogą być np., prawdopodobieństwo poprawnego działania i intensywność uszkodzeń.

Naprawialność jest to właściwość wyrobu polegająca na przystosowaniu go (przez konstruktora i producenta) do wykrywania i usuwania uszkodzeń. Wskaźnikami naprawialności mogą być: średni czas usuwania uszkodzenia, prawdopodobieństwo wykrycia uszkodzenia i wykonania naprawy w wyznaczonym czasie, średni koszt naprawy.

Zachowawczość (trwałość magazynowa) jest właściwością wyrobu polegającą na zachowaniu przez wyrób zdolności do skutecznego działania po upływie określonego czasu przechowywania bez dodatkowych zabiegów konserwacyjnych. Wskaźnikiem zachowawczości obrabiarek jest średni czas przechowywania w danych warunkach otoczenia.

Trwałość jest właściwością wyrobu i jego składowych elementów, polegającą na zachowaniu zdatności w ciągu czasu, który się liczy od rozpoczęcia użytkowania do osiągnięcia stanu granicznego, z wyłączeniem przerw niezbędnych dla dokonania przeglądów technicznych i naprawą. Stan graniczny wyrobu jest określony niemożliwością lub nieopłacalnością dalszego jego użytkowania, np., na skutek nadmiernego zużycia elementów, obniżenia efektywności, niespełnienia wymagań bhp itp. Wskaźnikami trwałości mogą być np., okres trwałości, liczba wykonanych cykli pracy (dla obrabiarek specjalnych pracujących w ustalonym cyklu automatycznym), liczba przełączeń (dla elementów sterowania przerywnego) itp.

Okres użytkowania jest to kalendarzowy czas użytkowania wyrobu zgodnie z przeznaczeniem, liczony w latach lub miesiącach od rozpoczęcia eksploatacji do osiągnięcia przez wyrób granicznego stanu określonego warunkami technicznymi lub wynikającego z przesłanek ekonomicznych, np. całkowitego zamortyzowania się wyrobu lub nieopłacalności dalszego użytkowania (tzw. ekonomiczne zestarzenie się wyrobu). Rozróżnia się okres użytkowania do pierwszej naprawy głównej (pierwszego remontu kapitalnego), okres użytkowania między naprawami głównymi, okres amortyzacji i średni okres użytkowania.

Okres gwarancyjny jest to kalendarzowy czas, w ciągu którego wytwórca gwarantuje spełnienie przez wyrób skutecznego działania pod warunkiem przestrzegania przez użytkownika zasad prawidłowego użytkowania, przechowywania i transportu. Dla obrabiarek skrawających do metali okres gwarancyjny wynosi przeważnie jeden rok.