Mechanizmy te służą do przeniesienia ruchu obrotowego z jednego wału na drugi i noszą nazwę przekładni. Przeniesienie to może odbywać się drogą bezpośredniego stykania się ogniwa napędowego z ogniwem pędzonym, bądź na odległość — przez stosowanie elementów pośrednich — cięgien. Takimi elementami są pasy, liny, łańcuchy. Mówimy w takim przypadku o (mechanizmie) przekładni pasowej, linowej lub łańcuchowej. Przekładnia taka daje prostą możliwość przeniesienia ruchu na szereg wałów o osiach równoległych i w takich przypadkach jest zwykle obecnie stosowana (np. napęd mechanizmów pomocniczych silnika).

Drugim zasadniczym rodzajem zastosowań są przypadki, gdy chodzi o elastyczne sprzężenie między napędem i układem napędzanym. Na przykład, napęd obrabiarek od silnika elektrycznego odbywa się często za pomocą pasków klinowych.

Przekładnie bezpośrednie dzielą się na cierne i zębate. Przekładnia cierna jest najprostszym mechanizmem przeniesienia ruchu obrotowego.

Koła dociskane za pomocą odpowiednich sił mają toczyć się po sobie bez poślizgu. Ruch przenoszony jest za pomocą sił tarcia. Konieczny nacisk uzyskuje się za pomocą sprężyn, ciężarów, przy zapewnieniu przesuwalności przynajmniej jednego z łożysk.

Przekładnie cierne mogą być stosowane dla przeniesienia ruchu obrotowego zarówno między osiami równoległymi; jak i przecinającymi się. Jedną z największych ich zalet obok ogólnej prostoty jest łatwość uzyskania ciągłej (bezstopniowej) zmiany prędkości wału napędzanego w tzw. wariatorach prędkości.

Obok tych wymienionych zalet mają jednak zasadnicze wady: możliwość poślizgów powoduje zmienność przełożenia, tzn. zmiany prędkości wału pędzonego przy stałej prędkości napędu; konieczność stosowania dużych nacisków i inne.

Omówione przekładnie cierne i cięgnowe zostały wyparte w większości zastosowań niemal całkowicie przez przekładnie zębate.

Przekładnie zębate uzyskały ogromne rozpowszechnienie w budowie maszyn dzięki niezawodności i długowieczności pracy od mocy najniższych (precyzyjne przyrządy) aż do najwyższych (reduktory okrętowe i inne), zadowalającej pracy przy wielkich prędkościach (przydatne do maszyn szybkobieżnych) stałości przełożenia i całkowitej odpowiedniości obrotu koła pędzonego i napędowego (przydatne w obrabiarkach, przyrządach itp.). Odznaczają się przy tym zwartością budowy i stosunkowo prostym wykonaniem. Prosta przekładnia zębata zawiera dwa współpracujące ogniwa ruchome obracające się w łożyskach osadzonych w ostoi. Ogniwa te, najczęściej w postaci walca lub stożka zaopatrzone ha obwodzie w układ jakby krzywek — zębów, nazywają się kołami zębatymi. Przeniesienie ruchu odbywa się drogą nacisku kolejnych zębów koła napędowego na kolejne zęby koła pędzonego. Zęby kół zębatych mogą być proste, tj. o kierunku tworzącej, skośne czyli śrubowe, daszkowe lub łukowe. Jeżeli promień walca jest nieograniczenie duży, koło zębate przekształca się w listwę zębatą zwaną zębatką. Podobnie, jeśli kąt rozwarcia stożka jest równy 180° otrzymuje się tarczę zębatą. Stosowane są także ogniwa zębate, których zęby wykonane są na obwodzie walca niekołowego (np. eliptyczne). Z uwagi na powszechność ruchu obrotowego w maszynach, koła zębate są jednymi z najbardziej podstawowych elementów maszynowych.

Dwa ogniwa znajdujące się w styku swoimi zębami przedstawiają zazębienie. Zazębienie może być zewnętrzne lub wewnętrzne. Przekładnie zębate można podzielić w zależności od wzajemnego usytuowania osi współpracujących kół:
a) osie kół są równoległe,
b) osie kół przecinają się,
c) osie kół są skośne i prostopadłe,
d) osie kół są skośne i nieprostopadłe.

W pierwszym przypadku przekładnia jest płaska, gdyż oba koła poruszają się w tej samej płaszczyźnie (lub płaszczyznach równoległych). W pozostałych przypadkach przekładnie są przestrzenne. W przypadku a) stosuje się koła cylindryczne, w przypadku b) koła stożkowe.

Możliwe są przy tym wszystkie wyżej wymienione rodzaje uzębienia. W przypadku c) stosuje się przekładnię cylindryczną o zębach skośnych (śrubową) lub ślimakową. Ta ostatnia może być rozpatrywana jako szczególny przypadek przekładni śrubowej, gdy liczba zębów mniejszego koła jest taka mała (może być równa jedności), że staje się ona jakby śrubą. To małe koło (śruba) nazywa się ślimakiem. Duże zaś — ślimacznicą. Zęby ślimaka nazywają się jego zwojami. Ślimaki są najczęściej jedno- lub dwu- czasem trzyzwojowe. Wreszcie w przypadku ostatnim konieczne jest stosowanie kół hiperboloidalnych (zęb^ nacięte na obwodzie hiperboloidy obrotowej). Ze względu na trudne wykonanie takiej przekładni stosowane są często, także i w tym przypadku, koła cylindryczne lub stożkowe o zębach skośnych.

W większości mechanizmów zębatych osie kół są nieruchome. Mają jednak także zastosowanie takie (mechanizmy) przekładnie zębate, w których osie niektórych kół są także ruchome. Przekładnie takie nazywamy obiegowymi.

Mogą one być różnicowe, gdy wszystkie koła przekładni są ruchome i stopień jej ruchliwości jest większy od jedności, lub planetarne, jeżeli przekładnia zawiera jedno lub kilka kół (wieńców zębatych) nieruchomych, tak że jej stopień ruchliwości jest równy jedności.

Wszystkie omówione dotychczas przekładnie służyły do przeniesienia ruchu obrotowego ciągłego.

Dla przeniesienia ruchu obrotowego z przerwami stosuje się ogniwa z zębami rozmieszczonymi na części obwodu albo specjalnie ukształtowane mechanizmy gwiazdowe oraz zapadkowe. Przykładem mechanizmu gwiazdowego jest tzw. krzyż maltański stosowany m.in. do napędu taśmy w projektorach filmowych.