Koszt wykonania wyrobu zależy od wielkości serii, środków produkcji, jakimi dysponuje zakład oraz charakteru i stopnia kooperacji z innymi zakładami wytwórczymi. Postęp w dziedzinie metod wytwarzania powoduje stałe obniżanie kosztów wytwarzania. Przyczyniają się do tego między innymi udoskonalone metody wykonywania surówek (materiałów wyjściowych, tj. odlewów, odkuwek, wytłoczek, wyprasek, pociętych prętów itp.). Dokładnie wykonane surówki, np. odkuwki matrycowane, odlewy pod ciśnieniem, odlewy precyzyjne (wykonane metodą traconego modelu), umożliwiają zmniejszenie zakresu, a niekiedy nawet zupełne wyeliminowanie obróbki skrawaniem, która obecnie stanowi 80:°/o całkowitej robocizny w technologii budowy maszyn. Przez zmianę sposobu obróbki skrawaniem można również zwiększyć wydajność wykonywania części; np. przez zastąpienie frezowania przeciąganiem. Przez odpowiedni dobór obrabiarek oraz oprzyrządowania można zmieniać wydajność obróbki skrawaniem w bardzo szerokich granicach. Automatyzacja całego procesu lub stanowiska roboczego zwiększa wydajność i zmniejsza wysiłek fizyczny obsługi. Należy jednak podkreślić, że wydajniejsze sposoby obróbki wymagają droższych urządzeń oraz dłuższego okresu przygotowywania produkcji i są opłacalne tylko w produkcji seryjnej, wielkoseryjnej i masowej. Postęp techniczny w metodach wytwarzania ma również wpływ na trwałość wyrobu. Powszechnie znany jest wpływ chropowatości powierzchni części na jej wytrzymałość zmęczeniową. Wytrzymałość zmęczeniowa wałka gładko oszlifowanego ze stali ulepszonej do twardości 335 HB może być większa niż wytrzymałość zmęczeniowa wałka obrobionego toczeniem, pomimo ulepszenia go do wyższej twardości, np. do 500 HB.

Obecny rozwój nauk technicznych wymaga specjalizacji. Badaniami problemów dotyczących procesów technologicznych zajmuje się obecnie wiele dyscyplin wiedzy. Nauka o skrawaniu metali bada zjawiska fizyczne, które zachodzą w czasie obróbki skrawaniem, oraz ustala wpływ poszczególnych parametrów, jak szybkość skrawania, posuw, grubość warstwy skrawanej oraz geometria ostrza narzędzia na wynik obróbki. Nauka o obróbce cieplnej ustala zależności właściwości fizycznych wyrobów od warunków ich grzania i studzenia bez zmiany składu chemicznego stali (oprócz zmian składu chemicznego warstwy wierzchniej, zachodzących wskutek dyfuzji pierwiastków). Metrologia warsztatowa zajmuje się metodami pomiarów warsztatowych. Projektowanie środków produkcji obejmuje konstrukcję obrabiarek, przyrządów, uchwytów, narzędzi i pomocy pomiarowych.