Współczynnik tarcia pomiędzy zębami ślimaka i zębami ślimacznicy zależy od wielu czynników, a mianowicie: od materiałów ślimaka i ślimacznicy, od dokładności i gładkości wykonania uzębienia, od rodzaju zastosowanego w przekładni oleju, od obciążenia przekładni, od charakteru Zazębienia oraz od szybkości i kierunku w jakim przemieszczają się linie styku zębów.

Najważniejszy wpływ na wielkość współczynnika tarcia międzyzębnego wywiera dobór materiałów uzębienia. Najniższe wartości współczynnika tarcia uzyskuje się wtedy, gdy uzębienie jednego z elementów przekładni jest wykonane z brązu, a uzębienie drugiego elementu z utwardzonej stali. Współpraca stali z brązem daje najlepsze wyniki, choć i przy tym skojarzeniu materiałów można otrzymać dość różne wartości współczynnika tarcia. Zależy to bowiem zarówno cd składu brązu, zwłaszcza od zawartości w nim cyny, jak i przede wszystkim od struktury oraz twardości brązu i od twardości stali, z którą ten brąz współpracuje. Różnice te są jednak niewspółmiernie małe w stosunku do różnic jakie występują, gdy zamiast współpracy brązu ze stalą zastosuje się inne skojarzenia materiałowe. Na przykład przy współpracy brązu z żeliwem współczynnik tarcia międzyzębnego może wzrosnąć o około 15 %, przy współpracy żeliwa z żeliwem lub żeliwa z aluminium o około 33 %, a przy współpracy stali ze stałą może wzrosnąć nawet więcej niż o 100% (wszystkie te wartości podane są w odniesieniu do współczynnika tarcia międzyzębnego, jaki występuje przy współpracy brązu ze stalą).

Współczynnik tarcia międzyzębnego zależy również w dużym stopniu od dokładności i gładkości uzębienia. Im dokładniej jest wykonane uzębienie oraz im gładsza jest powierzchnia zębów, tym współczynnik tarcia między zębnego jest mniejszy. Jak wielki może być łączny wpływ materiału oraz dokładności i gładkości wykonania ilustruje wykres na rysunku zaczerpnięty z pracy Hiersiga. Dolna krzywa podaje wielkość współczynnika tarcia dla ślimaka utwardzonego o zębach szlifowanych, górna krzywa — dla ślimaka ulepszonego cieplne ó zębach toczonych.



Aby uzyskać możliwie mały współczynnik tarcia międzyzębnego trzeba zapewnić nie tylko dużą dokładność wykonania uzębień ślimaka i ślimacznicy, ale również i odpowiednią dokładność ich wzajemnego położenią. Każdy błąd, który powoduje zmniejszenie śladu współpracy zębów jest jednocześnie przyczyną pogorszenia się warunków pracy zazębienia. Jest tym samym przyczyną większych strat wskutek tarcia międzyzębnego.

Wymagania stawiane śladom współpracy zębów muszą brać pod uwagę nie tylko dokładność wykonania, ale również i odkształcenia wywołane przenoszonym obciążeniem. Ślad współpracy zębów pracujących pod obciążeniem powinien rozciągać się prawie na całą powierzchnię zębów. Dopuszczalna, a nawet trzeba powiedzieć pożądana, jest tylko niewielka jak gdyby dodatkowa szczelina po tej stronie, od której rozpoczyna się wspóipraca zębów. Zabezpiecza to przed zeskrobywaniem oleju, jak to już wcześniej wyjaśniono przy omawianiu śladów współpracy zębów.

Wielkość współczynnika tarcia zależy również od rodzaju i gatunku oleju. Najlepsze własności smarne zapewniają oleje roślinne, ze względu jednak na ich wysoką cenę częściej stosuję się oleje mineralne. Przy dobrze dobranym oleju mineralnym współczynnik tarcia jest tylko nieznacznie mniejszy. Różnica jest zbyt mała, aby usprawiedliwiała zastosowanie dużo droższego oleju.

Na wielkość współczynnika tarcia wpływa również obciążenie przekładni. Zasadniczo przy dobrym olejeniu, wzrost obciążenia sprzyja zmniejszeniu się współczynnika tarcia. Dzieje się tak jednak tylko do czasu, gdy nie wystąpią ujemne skutki wzrostu obciążenia w postaci pogorszenia się śladów przylegania zębów. Jeżeli wywołane wzrostem obciążenia odkształcenia pogorszą znacznie warunki zazębienia, to współczynnik tarcia może nie tylko zmaleć ale nawet wzrosnąć.


- - - - - - - - motoreduktory.eu | WEBSYSTEM | tel.+48 (048) 383-01-44 | tel.601.747.565 - - - - - - - -