Prawie wyłącznie stosuje się zęby ewolwentowe jako proste i tanie (stosunkowo proste dokładne wykonanie). Ewolwentowy zarys zęba jest jedną krzywą bez przegięcia.

Krzywa ta jest określona elementami tylko jednego koła (i ewentualnie narzędzia) i jest niezależna od wymiarów innych zazębiających się z nim kół.

Każde dwa koła o tej samej podziałce (oraz tym samym kącie przyporu i wysokości zębów) mogą współpracować — można więc stosować je w przekładniach zmianowych.

Ewolwentę zakreśla dowolny punkt prostej toczącej się bez poślizgu po kole. Koło, po którym toczy się prosta wykreślająca ewolwentę, nazywa się kołem zasadniczym. Wyprowadzimy równanie ewolwenty. Promień krzywizny ewolwenty.

Normalną do ewolwenty i promień krzywizny znajdziemy prowadząc przez rozpatrywany punkt ewolwenty styczną do koła zasadniczego.

 

Odległość między dwiema ewolwentami przedstawiającymi (prawe lub lewe) zarysy zębów mierzona wzdłuż wspólnej normalnej równa jest podziałce na kole zasadniczym.

Łatwo wykazać, że tak otrzymane ewolwenty mogą stanowić zarysy współpracujące. Ich wspólna normalna przechodzi bowiem w każdej chwili przez punkt S będący środkiem obrotu względnego centroid (kół tocznych).