To, co będzie tu nazwane podstawowym opisem stanu obciążenia, nazywane bywa w praktyce obciążeniem nominalnym. Opis ten uwzględnia:

— bądź wartości obciążenia roboczego wyznaczonego kryteriami z racji celowości technicznej,
— bądź znamionową moc silnika zastosowanego w napędzie.

Jako przykład pierwszego przypadku przedstawiamy opis stanu obciążenia ręcznego kołowrotu stosowanego przy prostych operacjach na placach budowy.

Na rysunku przedstawiono schemat ręcznej dźwigarki. Jeżeli dźwigarka obliczona jest na podnoszenie lub opuszczanie przed. miotów o określonym ciężarze G i przekładnia zębata jest tak dobrana, że przy danej średnicy bębna liniowego wystarczy do podniesienia ciężaru siła ręki Pr, to na ogół można uważać ciężar G i siłę Pr za wystarczający opis stanu obciążenia dźwigarki. Wymiary korby 1 i koła zębatego 2 stanowią obliczeniowe czynniki określenia siły działającej na zęby przekładni. Trzeba sobie jednak i w tym przypadku uzmysłowić, że taki obraz jest tylko wtedy rzetelny, jeżeli przyjęta jest do obliczeń siła Pr inaczej bowiem nie byłoby możliwe ruszenie ciężaru z miejsca przy podnoszeniu w górę. Po doprowadzeniu ciężaru do pożądanej prędkości i przy podnoszeniu z tą prędkością (stałą) siła ręki jest mniejsza, równa bowiem prawej stronie podanej wyżej nierówności. Przy dopuszczalnym bardzo małym przyspieszeniu rozruchu różnice między wielkościami sił mogą być nieznaczne.

 

Z powyższego opisu wynika, że na ogół do określenia stanu obciążenia przekładni (oczywiście i maszyn) nie jest dostateczną podstawą wielkość nominalnych oporów, które są do pokonania w maszynie. W zależności od sposobu pokonywania tych oporów mogą wystąpić jeszcze inne (np. opory bezwładności), które również muszą być pokonane, i zwykle na to również obliczony jest człon napędowy. Z tego względu utarło się na ogół przyjmowanie mocy silników napędowych za podstawę określania stanu obciążenia przekładni.

Dobór silnika napędowego jest zagadnieniem złożonym i w tym rozdziale sprawy tej nie można szerzej omówić. Już na podstawie uwag poczynionych przy okazji analizy układu pokazanego na rysunku można stwierdzić, że każdy silnik powinno się dobierać ze względu na opory przy ruchu ustalonym i na opory przy rozruchu maszyny.

Są przypadki, gdy obciążenie w trakcie rozruchu nie ma dostrzegalnego wpływu na trwałość przekładni. W tym najprostszym przypadku określenie stanu obciążenia przekładni sprowadza się do obliczenia momentu na kole napędzającym.

 

Jeżeli do obliczeń przyjęta jest znamionowa moc silnika, to określony stan obciążenia nazwiemy podstawowym stanem obciążenia. Gdyby w napędzanym przez silnik układzie ,nie występowały jakiekolwiek czynniki powodujące zmienność stanu obciążenia (możliwe w idealnie pracujących maszynach wirujących, np. w pompach odśrodkowych niezmiennie obciążonych), to stan obciążenia byłby rzeczywiście stanem odpowiadającym temu, co nazywamy stanem podstawowym.